1.Ariketa: GAIAREN HELBURUA: Idatz ezazue testu bat galdera honi erantzuteko ( gutxienez 15 lerro)
- Munduko gaurko arazo eta gatazka askoren
jatorria XIX. mendearen inperialismoan datza? Arrazoitu zure erantzuna,
argudioak, adibideak, datuak, ....eskeiniz.
LANGILE MUGIMENDUA ETA SUFRAGISMOA: SUFRAGISTAK FILMA AZTERGAI
1. Sufragistak filma ikusten duzuen bitartean, adi egon eta azter ezazu puntu hauek filman:
- Bizi eta lan baldintzak
- Langileen borroka mugimendua
- Emakumeen partaidetza
- Mugimendu sufragistaren ezaugarriak, partaideak, ekintzak, errepresioa,...
- Emakumaren mobilizazioaren aurreko jarrerak, familia, enpresa, beste emakume, ...
- Gizonezko jarrerak
2. Filma ikusi ondoren, ondoko testua irakurri eta ariketak egin:
LANGILE MUGIMENDUA ETA SUFRAGISMOA
XIX. mendean mugimendu sufragista eta feministak sortu ziren, horien buruzagi gehienak klase burgesaren kideak ziren. Planteamendu femenistak interklasistak izan arren, beren ideiak ez ziren erraz sartu langileriaren artean. Ez sufragistek ezta feministek ere ez zuten emakume langile asko mugitzen lortu.
Are gehiago, XIX. mendearen hasierako langile mugimenduaren lehen ideologoek jarrera kontraesankorrak izan zituzten emakumeen eskubideen berdintasunaren inguruan .
Flora Tristán (1803-1844), Peruko creoloaren eta frantsesa baten alaba, feminismo sozialistaren aitzindaria izan zen.
“A vosotros, obreros que sois las víctimas de la desigualdad de hecho y de la injusticia, a vosotros os toca establecer al fin sobre la tierra el reino de la justicia y de la igualdad absoluta entre la mujer y el hombre. Dad un gran ejemplo al mundo (...) y mientras reclamáis la justicia para vosotros, demostrad que sois justos, equitativos; proclamad, vosotros, los hombres fuertes, los hombres de brazos desnudos, que reconocéis a la mujer como a vuestra igual, y que, a este título, le reconocéis un derecho igual a los beneficios de la unión universal de los obreros y obreras”.
Flora Tristán
La Unión Obrera
1843
Jarrera horrek kontrastatzen du langile mugimenduaren beste bi pentsalariekin:
Ferdinand Lasalle (1825-1864) eta Pierre-Joseph Proudhon (1809-1864).
Azken horrek argi zioen:
"Emakumea gizona bezalakoa izan balitz, eskontza erakundearen amaiera, maitasunaren heriotza, eta gizakien desagerpena suposatuko litzateke. Emakumearentzako tokirik onena etxea da".
Proudhonek jarraitu zuen:
"Emakumentzako 2 aukera zeuden edo etxekoandrea edo prostituta".
Hala ere, Karl Marx (1818-1883), Friedrich Engels (1820-1895) y August Bebel (1840-1913) izan ziren pentsamendu sozialista ezarri zutenak, eta emakumearen auzian ere bai.
Engelsek "familiaren, jabetza pribatuaren eta estatuaren jatorria" izeneko liburuan esan zuen: "Emakumearen menpekotasuna eta klasearen menpekotasuna gauza bera da". (1884).
Hala ere, haien ustetan, emakumearen emantzipazioa bakarrik ekonomia kapitalistaren aurkako iraultza sozialistaren ondoren gertatuko zen. Ondorioz, emakumearen borroka borroka klaseari lotzen zioten. Horientzat, generoen arteko berdintasuna zen baldintza bat gizarte osoaren emantzipaziorako.
Eta gainera, sozialismo zientifikoaren sortzaileek baieztatu zuten emakumearen emantzipazioa bere independentzia ekonomikoan, bere subiranotasun ekonomikoan oinarritzen zela
“La mujer es un ser libre e inteligente, y como tal, responsable de sus actos, lo mismo que el hombre; pues, si esto es así, lo necesario es ponerla en condiciones de libertad para que se desenvuelva según sus facultades. Ahora bien, si relegamos exclusivamente a la mujer a las funciones domésticas, es someterla, como hasta aquí, a la dependencia del hombre, y, por lo tanto, quitarle su libertad. ¿Qué medio hay para poner a la mujer en condiciones de libertad? No hay otro más que el trabajo”.
Congreso de la Federación Regional Española de la AIT
Zaragoza (1872)
Cit. NASH,M. (Ed.)
Més ennllà del silenci. Les dones à la història de Catalunya
Barcelona, 1988
.
August Bebel
“La mujer de la nueva sociedad será plenamente independiente en lo social y lo económico, no estará sometida lo más mínimo a ninguna dominación ni explotación, se enfrentará al hombre como persona libre, igual y dueña de su destino”.
August Bebel
La mujer y el socialismo
1879
Azkenik, Clara Zetkin (1857-1933) pertsonaia historikoaren rola azpimarratu behar dugu. Berak sozialdemokrata germaniarra, martxoaren 8 egunaren ospakizuna sortu zuen. Hau da, emakume langilearen eguna. Gainera, bigarren internazionalean feminismoa bultzatu zuen eta 1907 urtean, I Emakume Sozialisten Biltzarra. Erakunde honek 174.751 emakume bildu zuen 1914ean
JARDUERAK.
1. Testua irakurri, eta azpimarratu gaian ikusitako kontzeptuak eta azaldu:
adibidez: sozialismo zientifikoa,............
2.Labur ezazu marxismoaren ideiak emakumearen emantzipazioari buruz. Zein ezberdintasun dago sufragismo inglesarekin. Bila ezazu informazioa galdera hau erantzuteko.
3. Labur itzazu AITko testuaren ideak: Zer da AIT? Ados zaude erakunde honekin? Zertan? Justifika ezazu zure erantzuna
4. Egin ezazu Rosa Luxenburgoari buruzko biografia eta asma ezazu bere diskurtso bat.
SUFRAGISMOA.
SUFRAGISMOA: 1870-1939
1870tik aurrera, bigarren industrializazioak aldaketa asko ekarri zituen gizarte osora eta horien artean emakumearen mugimendu feministaren aurrerakada handia.
Bretainia Handian, adibidez, XX. mendearen hasieran emakume ezkongaien %70k lanpostu ordaindua zuten. Burgesian ere emakume ezkongaien kopuruak ere hazi egin zen. Beraz, emakumearen rol nagusia, eskontza, hain zuzen, atzera pausu bat jasan zuen bizitza proiektu bezala eta irtenbide ekonomiko bezala.
Beste elementu erabakikorra izan zen, emakumearen lana I. Mundu Gerran, gizonezkoak frontean zeuden bitartean, ezinbestekoa izan zen emakumeek lantegietan lan egitea. Horren ondorioz. emakumeek bere gizarte balioaz jabetu eta sufragio eskubidearen eskaerak hazi ziren toki askotan.
Mugimendu feministaren oinarrizko helburuak izan ziren:
- sufragioa
- hezkuntza
-lanbide heziketa
- lan aukera berriak
- familiaren barruko berdintasuna.
Berritasun nagusia izan zen mobilizazioaren tamaina itzela izan zelako herri batzuetan.
“El sufragismo aparece como una forma de encuadramiento de mujeres de todas las clases sociales, a pesar de sus distintas ideologías y objetivos, pero coincidentes en reclamar el derecho a la participación política, uno de cuyos requisitos es el voto, para reformar la legislación y la costumbre y, en consecuencia, la sociedad (...)
El sufragismo surgió en los países que adoptaron el régimen capitalista, países de clase media poderosa y con unos ideales democráticos asentados en sus instituciones políticas (...)
En los países nórdicos apenas se dio sufragismo debido a la mentalidad progresista imperante y al peso social de la mujer, que facilitaron la equiparación jurídica de los sexos.
Una evolución diferente presentó el mosaico de países del este procedentes de los Imperios centrales: austro-húngaro y alemán, turco y ruso. El desmoronamiento de los primeros tras la Primera Guerra Mundial (Alemania, Austria, Checoslovaquia, Polonia) trajo reformas muy progresistas, el voto femenino entre ellas, sin existencia previa del sufragismo (...)
En Rusia fue posible después de una auténtica revolución, la bolchevique, que trastocó los fundamentos del orden tradicional.
En el caso de los estados surgidos del Imperio turco, Yugoslavia, Grecia y Bulgaria, el peso de la tradición era todavía muy fuerte y no hubo sufragismo ni reformas tocantes a la situación femenina.
Por último, en los países occidentales cabría diferenciar entre los protestantes (Inglaterra, Holanda...): más modernos y evolucionados, y más prósperos económicamente, y los católicos (Italia, España, Portugal...) : atrasados, tradicionales y conservadores (...) En los países protestantes hubo un movimiento sufragista fuerte, y sólo gracias a su lucha se consiguieron las reformas y el voto. En los católicos apenas se dio el movimiento sufragista y sólo tras mucha batalla femenina y muy tarde, caso de Italia, o por el reformismo de sus gobernantes, caso de España, se obtuvieron estas conquistas".
FRANCO RUBIO, Gloria Ángeles
“Siglo XX” Historia Universal
Madrid, 1983
Historia 16
Emakumearen boto eskubidearen ezagutzaren data
Nueva Zelanda 1893
Australia 1901
Finlandia 1906
Noruega 1913
Dinamarca 1915
Reino Unido 1918 (+30 años)
Alemania 1918
Países Bajos 1918
Polonia 1918
Rusia 1918
Austria 1918
Bélgica 1919
Estados Unidos 1920
República Checa 1920
Eslovaquia 1920
Suecia 1921
España 1931
Francia 1945
Italia 1945
Grecia 1952
Suiza 1974
TESTUA LANTZEKO JARDUERAK
1. Mapa mundi batean, marka ezazu herriak non emakumearen botoa aprobatu zuten 1900 baino lehen, beste kolorean 2. Mundu gerra baino lehen, eta beste kolore batean II. Mundu Gerraren ondoren.
2. Azter ezazu Gloria Ángeles Francoren testua eta erantzun galdera hauek:
Zein herri mota ezberdintzen du sufragismoaren kontuaren arabera?
Zein ezaugarri mota dute?
3. Konpara ezazu garai hartako mugimendu feministaren aldarrikapenak eta gaurkoak. Zertan dira berdinak? Zein lorpen daude? Zein falta dira?
4. Filma ikusi eta testuak irakurri ostean, nola baloratzen duzu mugimendu sufragista? Arrazoiak azaldu,
Kontraesanak daude?
Zer ekarpen egin du gizarteari?
Gaurko mundua uler daiteke haiek gabe?
Beste belaunaldi zer lortu dute?
Gaurko feminismoa zer aldarrikatzen du? . Iker ezazu eta iritzi testua idatzi.
